Η ιδέα ενός ενοποιημένου αρχείου για τη Μακεδονία υπήρχε και συζητιόταν εδώ και χρόνια στο σύλλογο και στους σπηλαιολογικούς κύκλους. Χρειάστηκε ωστόσο να περάσει χρόνος, νέα δεδομένα και υλικό να έρθουν στο φως για να μπορέσει επιτέλους να πάρει σάρκα και οστά.

Ο Πρωτέας ξεκίνησε τη δράση και την καταγραφή των σπηλαίων της Μακεδονίας το 2010. Από τότε έχει καταγράψει 84 σπήλαια από Θράκη μέχρι Φλώρινα. Αυτά ήτανε και η μαγιά για το αρχείο, ενώ χρήσιμη ήτανε και η βοήθεια των παλιών κυρίως μελών του.

Προσθήκες και συγκρίσεις γίνανε από την πολύ καλή δουλειά από το αρχείο του ΣΠΕΛΕΟ.

Το 2017 ο ΣΧΟ Καβάλας μετά την προσθήκη κάποιων δραστήριων μελών αρχίζει την καταγραφή στα σπήλαια και τα μεταλλεία της Καβάλας και των νομών τριγύρω. Σημαντική ήτανε η δημιουργία ιστοσελίδας όπου το υλικό ανέβαινε εκεί και συνεπώς ήτανε προσιτό για τον καθένα, αλλά και η πολύτιμη βοήθεια του Τ. Πολυχρονιάδη και του Θ. Παπαποστόλου.

Αξιοσημείωτες για τη βόρειο Ελλάδα ήτανε οι διατριβές ειδίκευσης δύο γεωλόγων/σπηλαιολόγων. Αρχικά ο Χ.Πέννος έκανε μία πολυετή έρευνα στα σπήλαια του Μενοίκιου όρους και τα δημοσίευσε το 2014 με την εργασία “Landscape evolution of Menoikio mountain”. Μία εμπεριστατωμένη έρευνα που απέδωσε 17 σπήλαια. Τρία χρονιά αργότερα, το 2017, θα ολοκληρωθεί μία ακόμα σημαντική εργασία για τη Μακεδονία με τίτλο “Καταγραφή και μελέτη της αρχαίας μεταλλευτικής δραστηριότητας στο όρος Παγγαίο” από το γεωλόγο Μ. Βαξεβανόπουλο. Η διατριβή έδωσε 20 μεταλλεία στο Παγγαίο και χρήσιμα στοιχεία για τη μεταλλευτική δραστηριότητα ανά εποχές στην περιοχή. Παράλληλα χρήσιμη ήτανε και η βοήθεια που δώσανε για τις βάσεις δεδομένων του αρχείου.

Επίσης η εξαιρετική δουλειά για τη βιολογία των σπηλαίων που παρουσίασε ο Καλούστ Παραγκαμιάν μας έδωσε μερικά ακόμα σπήλαια στη Μακεδονία και με βιολογικό ενδιαφέρον παράλληλα. Θα βρείτε τον μεγάλο όγκο της δουλειάς στο cave fauna of Greece.

Μία άλλη σημαντική πηγή ήτανε το αρχείο της ΕΣΕ από το 1951-1995, μία δουλειά 45 ετών που μας άφησε παρακαταθήκη η ΕΣΕ, ενώ χρήσιμη ήταν και η βοήθεια του μέλους της ΕΣΕ ΤοΤΒΕ Γ. Οικονομίδη.

Το παζλ συμπλήρωσαν κάποια blogspot ή ιστοσελίδες, όπως το canyoning-caving, η cyberότσαρκα και το speleology in greece.

Το υλικό συγκεντρώθηκε και ταξινομήθηκε από τον Α. Ζάχαρη μετά από αρκετή έρευνα και ψάξιμο. Δημιουργήθηκαν 4 excel, χωρίζοντας τη Μακεδονία σε, “Ανατολική”, “Κεντρική” και “Δυτική”, ενώ το τέταρτο excel περιλαμβάνει τη Θράκη.

Στο νομό Πιερίας επειδή ξεχωρίζει ο ορεινός όγκος του Ολύμπου προστέθηκαν και 7 σπήλαια από την πλευρά της Ελασσόνας, σκόπιμα προκειμένου να μη διαιρεθεί ο ορεινός όγκος, παρόλο που μοιράζεται σε 2 νομούς.

Σχετικά με τη λίστα στην κατηγορία “Χαρτογραφήσεις” έχουνε μπει όσες είναι δημοσιοποιημένες στο διαδίκτυο ή στις ιστοσελίδες του κάθε συλλόγου ή σε εργασίες στις οποίες υπάρχει πρόσβαση.

Ο νομός που έχει τα σκήπτρα είναι αυτός της Καβάλας, λόγω του μεγάλου αριθμού των μεταλλείων που υπάρχουν σε Παγγαίο, στα όρη Λεκάνης και στην παλιά Καβάλα. Σίγουρα η Μακεδονία έχει να μας αποκαλύψει πολλά ακόμα. Επίσης είναι δεδομένο ότι υπάρχουν και άλλα που έχουν εξερευνηθεί και δε συμπεριλαμβάνονται στη λίστα. Γι’ αυτό κι όποιος γνωρίζει κάποιο εξερευνημένο σπήλαιο θα ήτανε χρήσιμο να προστεθεί στην υπάρχουσα λίστα για μία πιο ολοκληρωμένη εικόνα. Φυσικά ευπρόσδεκτες είναι και κάθε είδους διορθώσεις/επισημάνσεις.

Το σύνολο των σπηλαίων που συγκεντρώθηκαν είναι 321 σπήλαια που αποτελούνται από οριζόντια, βάραθρα, υπόγειους ποταμούς, καταβόθρες, ορυχεία, ενάλια, βραχοσκεπές.

* Σπήλαια χωρίς πληροφορίες για το χαρακτηρισμό είναι: 5 στην Ημαθία, 6 στην Πέλλα, 1 στη Χαλκιδική, 2 στις Σέρρες, 2 στη Δράμα, 6 στην Κοζάνη, 4 στην Καστοριά