ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΗΛΑΙΟΔΙΑΣΩΣΗΣ – ΒΟΡΕΙΑ ΕΛΛΑΔΑ 2023

Ο Πρωτέας πραγματοποίηση σεμινάριο σπηλαιοδιάσωσης προκειμένου να οργανώσει μία ομάδα στη βόρεια Ελλάδα, που θα χει δουλέψει τις ίδιες τεχνικές και θα μπορεί να συντονιστεί σε ένα ενδεχόμενο συμβάν. Η εκπαίδευση έγινε από τους Γιώργο Σωτηριάδη, Αλέξανδρο Μαριόλη και Νίκο Πασπαλιάρη.

Το Βασικό Σχολείο Σπηλαιοδιάσωσης αποτελείται από τρεις κύκλους εκπαίδευσης που περιλαμβάνουν θεωρητικά και πρακτικά μαθήματα. Η θεωρία περιλαμβάνει τις εξής ενότητες:

Υλικά στην Σπηλαιοδιάσωση (σχολιασμός για όλα τα υλικά)
Σπιτ – Αγκύρια (πλεονεκτήματα, μειονεκτήματα, τι χρησιμοποιούμε)
Ατομικός εξοπλισμός
Έντυπο συμβάντος
Έντυπο παρακολούθησης τραυματία
Ομάδα Βοήθειας Τραυματία (ASV) – (Υλικά, άτομα, ενέργειες που κάνει)
Επικοινωνίες εντός σπηλαίου (Ενσύρματο, pimpernel)
Οργάνωση διάσωσης
Χωρισμός ομάδων
Επιλογή ατόμων για ομάδες

Τα πρακτικά μαθήματα περιλαμβάνουν:

Α’ ΚΥΚΛΟΣ
Παρουσίαση φορείου και τοποθέτηση τραυματία
Κίνηση φορείου στα χέρια
Τοποθέτηση αγκυρίων
Ισοσταθμισμένο
Πολύσπαστο
Κατάβαση λίγων μέτρων με τα φρένα
Κατάβαση πολλών μέτρων με καταβατήρα
Αλλαγή από κατάβαση σε ανάβαση με επιπλέον σχοινί (ή την άλλη άκρη του σχοινιού)
Πέρασμα κόμπου
Τυρολέζικη τραβέρσα: Με μισή ψαλιδιά, με simple, με Stop
Κατάβαση φορείου: Με μισή ψαλιδιά, με καταβατήρα, σε Zero
Ασφάλιση φορείου σε επικλινή τμήματα (καταβατήρας ή τροχαλία – φρένο)

Β’ ΚΥΚΛΟΣ
Αντίβαρο
Ρόλοι (Ρυθμιστής και Αντίβαρο)
Έλξη με αντίβαρο
Πέρασμα κόμπου σε αντίβαρο
Παρακάμψεις (ανθρώπινη και αποσπώμενη)
Αντίβαρο σε τυρολέζικη
Πέρασμα φορείου σε διαδοχικές τυρολέζικές

Γ’ ΚΥΚΛΟΣ
Η βασική εκπαίδευση ολοκληρώνεται με μια άσκηση σε σπήλαιο, έτσι ώστε οι εκπαιδευόμενοι να
εφαρμόσουν τις γνώσεις τους σε πραγματικές συνθήκες.

Το σχολείο σπηλαιοδιάσωσης έλαβε χώρα στην Βόρεια Ελλάδα στις:
• 06.05.2023 (2ήμερο) στην Θεσσαλονίκη
• 27.05.2023 (2ήμερο) στην Θεσσαλονίκη και
• 07.07.2023 (3ήμερο) στον Κορύλοβο Δράμας
με τη συμμετοχή 18 σπηλαιοεξερευνητών από 4 σπηλαιολογικούς συλλόγους (Πρωτέας, Χείρων, ΕΣΕ ΤοΤΒΕ)

Το σπήλαιο που πραγματοποιήθηκε η τελική άσκηση του σχολείου, ήταν το βαθύ του Κορυλόβου. Πρόκειται για ένα βάραθρο 108 μ. βάθους και 259μ. ανάπτυξης, σύμφωνα με τη χαρτογράφηση
του συλλόγου Σπηλαιολογία Θεσσαλονίκης ΠΡΩΤΕΑΣ το 2014. Το σενάριο προέβλεπε πτώση σπηλαιοεξερευνητή σε μια κατάβαση στα -75μ. και μεταφορά του φορείου μέχρι την είσοδο του
σπηλαίου και από εκεί στο δρόμο. Πρώτα προσέγγισε το σπήλαιο η ομάδα τηλεφώνου που ενημέρωνε την είσοδο για ελλείψεις στο αρμάτωμα και ιδιαιτερότητες που μπορεί να δυσκολέψουν την μεταφορά του φορείου. Στη συνέχεια η ομάδα του τραυματία κατέβασε το φορείο και ήταν υπεύθυνη για την κατασκευή του θερμού σημείου και την σταθεροποίηση του τραυματία. Ακολούθησαν οι υπόλοιπες ομάδες με ανάλογο εξοπλισμό για την κατασκευή των διασωστικών συστημάτων (αντίβαρα, πολύσπαστα, κεκλιμένη τυρολέζα, αποσπώμενη παράκαμψη κ.α.).

Η συνολική επιχείρηση διήρκησε περίπου 9 ώρες. Στις 10:20 μπήκε η πρώτη ομάδα (τηλεφώνου) και στις 19:30 βγήκε ο τελευταίος σπηλαιολόγος με όλα τα υλικά εκτός σπηλαίου (καλώδιο, σχοινιά πρόσβασης, υλικά διάσωσης, κτλ). Η κίνηση του φορείου κράτησε 2,5 ώρες. Η μεταφορά του φορείου θα μπορούσε να είχε γίνει πιο γρήγορα, αλλά έπρεπε να προωθηθούν διασώστες από τα πρώτα συστήματα προς τα πάνω να υποστηρίξουν τα ψηλά συστήματα. Έτσι το φορείο έμεινε στάσιμο στον πάτο στα -48μ. για 45 λεπτά περίπου. Παρατηρήσεις και σχόλια σε τεχνικά θέματα έγιναν κατά τον απολογισμό την Κυριακή 09 Ιουλίου, μέσα από συζήτηση με τους συμμετέχοντες της άσκησης.

Οπτικό υλικό από την άσκηση εδώ

Έκθεση αναφοράς εδώ.

Σπηλαιολογικές έρευνες στο βορειοανατολικό Όλυμπο, Πέτρα-Βροντού

Φέτος συμπληρώνονται δέκα χρόνια από την 1η επίσκεψη του συλλόγου στη Βροντού στον Όλυμπο. Ο σύλλογος πρωτοπισκέφτηκε την περιοχή μετά από κάλεσμα του ΕΟΣ Βροντούς για σπήλαια στην περιοχή. Από τότε μέχρι σήμερα η εξερεύνηση αυτή δεν έχει τελειώσει ακόμα και η καταγραφή συνεχίζεται. Η κροκαλοπαγής αυτή μεριά του Ολύμπου, ανάμεσα στην Πέτρα και τη Βροντού δηλαδή,  δείχνει μέχρι στιγμής να συγκεντρώνει σεβαστό αριθμό σπηλαίων σε σχέση με τον υπόλοιπο ορεινό όγκο. Ας πάρουμε τα πράματα από την αρχή..

Χρονικό εξερευνήσεων:

2012: Τον Οκτώβρη του 2012 ο σύλλογος δέχτηκε κάλεσμα από τον ΕΟΣ Βροντούς και συγκεκριμένα από το Γιώργο Σπανό και το Γιάννη Γάκη για σπήλαια στην περιοχή. Ανταποκρίθηκε άμεσα και έτσι το πρώτο σπήλαιο που εξερευνήθηκε ήταν η Τσαπουρνιά, ένα βάραθρο 20 μέτρων. Την επόμενη μέρα θα εξερευνηθούν άλλα δύο οριζόντια (Χάνι και  Μάρως Κελί) και το βάραθρο Σάκη Χωράφι.

2014: Εξερεύνηση του βάραθρου Χτένια, πολύ κοντά στο Χάνι. Τον ίδιο χρόνο θα εξερευνηθεί και το εντυπωσιακό βάραθρο της Κούτρας.

2015: Ο σύλλογος θα διοργανώσει πανελλήνια σπηλαιολογική συνάντηση στη Βροντού, που βασίστηκε στα παραπάνω σπήλαια

2017: Εξερεύνηση στην περιοχή μεταξύ Πέτρας και Κοκκινοπλού μετά από συννενόηση του Στίκου Νικόλαου. Έγινε καταγραφή στο βάραθρο “Ψαρρά”, και στο οριζόντιο Γκούβα λα Τσάρα.

2019: Ο σύλλογος θα επιστρέψει μετά από κάλεσμα του Αντρέα Τζανουδάκη και με έδρα το χωριό της Πέτρας θα εξερευνήσει σε ένα ιδιαίτερα παραγωγικό διήμερο τα σπήλαια: Άρτεμης, Κουμάσια, Αρίκι, Γούρνες, Βαθύλακκος.

2020: Θα εξερευνηθούν δύο ακόμα βάραθρα στην περιοχή “Καρανίκα”, με ονομασίες Πελέ και Λυκαντώνη.

2021: Εξερεύνηση δύο μικρών βαράθρων στα Κρεββάτια και ενός ακόμα στο Μαστορούλι, δίπλα στο δρόμο.

2022: Εξερεύνηση Ζαρκαδί Ι και ΙΙ.

Παρακάτω παρουσιάζουμε ένα χάρτης με την κατανομή των σπηλαίων. Οι εξερευνήσεις σε Κοκκινοπλό και Κρεββάτια δεν είναι στο χάρτη μιας και είναι εκτός της περιοχής ενδιαφέροντος:

Αναλυτική παρουσίαση σπηλαίων:

  • Τσαπουρνιά:  Έχει συνολικό βάθος 30μ και αφού φτάσουμε στον πάτο του συνεχίζει για λίγο προς δύο κατευθύνσεις. Προς τη μία υπάρχει μεγάλη διάκλαση με μήκος 30 μέτρα. Στην άλλη πλευρά συναντάμε κατακριμνήσεις που σχηματίζουν στενά περάσματα και πολύ μικρούς θαλάμους. Το πέτρωμα είναι ασβεστόλιθος ενώ υπάρχει σταγονοροή. Ύπαρξη διάκοσμου, όπως αρκετές κουρτίνες, κοράλια, σταλαγμίτες και σταλακτίτες. Επίσης στον πάτο βρέθηκαν πολλά οστά ζώων, λίγες νυχτερίδες και δολιχόποδα.
  • Χάνι (Πεντάστομο): Σπήλαιο στους πρόποδες της ΒΔ πλευράς του Ολύμπου, κοντά στη Βροντού. Έχει 4 κατακόρυφες εισόδους και μία οριζόντια. Διανοίγεται σε κροκαλοπαγές και αποτελείται από ένα μεγάλο θάλαμο. Στη βάση της μίας πλευράς του υπάρχει μικρή οριζόντιο τρύπα, όπου συνεχίζει σε πιο στενό μοτίβο. Εκεί βρίσκεται και λίγος σπηλαιοδιάκοσμος σε σχέση με το μεγάλο θάλαμο. Αρκετά κοντά στο βάραθρο Χτένια.
  • Κούτρα: Εντυπωσιακό βάραθρο με άνοιγμα μεγάλων διαστάσεων. Συγκεκριμένα πρόκειται για δολίνη, όπου έχει καταρρεύσει η οροφή της (δολίνη εγκατακρήμνισης). Το άνοιγμα της είναι 35×25 μέτρα και το βάθος 20μ. Στον πάτο υπάρχουν τα τεράστια κομμάτια της οροφής που έπεσε αλλά και οργιώδης βλάστηση που παραπέμπει σε τροπικά μέρη εκτός Ελλάδος.
  • Σάκη Χωράφι: Βάραθρο 20 μέτρων στη γειτονία με τα Χτένια και το Χάνι. Αρχικά έχει μία κατάβαση 5 μέτρων και μετά ακολουθεί οριζόντιo κομμάτι με κλίση για 5 μέτρα. Στη συνέχεια υπάρχει στενό πέρασμα με διάκοσμο όπου στο τέλος του βρίσκουμε άλλη μία κατάβαση 15 μέτρων περίπου. Το σπήλαιο καταλήγει σε στενό διάδρομο (διάκλαση), ο οποίος προοδευτικά στενεύει και από τις δύο μεριές του. Η μία πλευρά έχει μικρό και στενό βάραθρο 3 μέτρων. ΌΜορφος διάκοσμος στα τοιχώματα της διάκλασης. Στην αρχή το πέτρωμα είναι κροκαλοπαγές, ενώ μετά συναντάμε ασβεστόλιθο.
  • Χτένια: Το βάραθρο βρίσκεται στο ΒΑ Όλυμπο, ανάμεσα στα χωριά Βροντού και Πέτρα. Έχει συνολικό βάθος 30 μέτρα και ο πάτος έχει τη μορφή διάκλασης. Στο δεξί κομμάτι υπάρχει και 2η μικρή κατάβαση, η οποία οδηγεί σε μικρό θάλαμο πλούσιο σε διάκοσμο με κουρτίνες και κολώνες. Το αριστερό κομμάτι προχωράει για λίγο χωρίς συνέχεια ή διάκοσμο αλλά με πολλά οστά ζώων.
  • Λυκαντώνη: Πρόκειται για κατακόρυφο σπήλαιο βάθους 17 μέτρων στη βόρεια πλευρά του Ολύμπου. Αρχικά κατεβαίνουμε 5 μέτρα, όπου συνεχίζουμε σε επικλινές βράχο με φερτά υλικά. Μετά από άλλα πέντε μέτρα υπάρχει αλλαγή και κατάβαση 7 μέτρων που οδηγεί και στον τελικό θάλαμο του σπηλαίου. Εκεί βρέθηκαν πολλά οστά, σκουπίδια και ένα σχοινί. Το πέτρωμα είναι κροκαλοπαγές αλλά στον τελικό θάλαμο υπάρχει εναλλαγή πετρώματος.
  • Πελέ: Το σπήλαιο βρίσκεται στην τοποθεσία Καρανίκα, ΒΑ της Βροντού.  Πρόκειται για μονοκόμματο βάραθρο βάθους 15 μέτρων. Στην αρχή έχει τη μορφή στενού αγωγού και μετά από πέντε μέτρα ανοίγει σαν θόλος. Η κυκλικής διατομής αίθουσα έχει όμορφο διάκοσμο στα τοιχώματα αλλά και δυστυχώς αρκετά γραμμένα με σπρέυ και σκουπίδια. Τα μέλη του συλλόγου ανέβασαν τα περισσότερα από αυτά σε δύο επισκέψεις που πραγματοποίησαν. Στο κέντρο βρίσκεται κώνος κορημάτων. Πλευρικά στα τοιχώματα υπάρχει μικρή συνέχεια που οδηγεί σε θάλαμο μέσα σε κατακριμνήσεις.
  • Άρτεμης: Το σπήλαιο βρίσκεται κοντά στην Πέτρα Ολύμπου. Διανοίγεται σε κροκαλοπαγές πέτρωμα και έχει βαραθρώδη είσοδο. Η όδευση εντός πηγαίνει προς τα κάτω μέσα από κατακριμνήσεις και στενά περάσματα, ώσπου φτάνει στα είκοσι μέτρα βάθος, χωρίς τη χρήση σχοινιού ωστόσο. Στο τέλος συναντάμε στενή διάκλαση η οποία προοδευτικά κλείνει. Υπάρχει όμορφος διάκοσμος σε αρκετά σημεία και έντονοι χρωματισμοί στα σπηλαιοθέματα.
  • Αρίκι: Όμορφο βάραθρο βάθους 15 μέτρων περίπου. Στον πάτο υπάρχει μια μεγάλη διάκλαση με διάκοσμο από τη μία μεριά, ενώ από την άλλη υπάρχει στενό πέρασμα και κατόπιν δύο αγωγοί που καταλήγουν σε μικρούς θαλάμους.
  • Κουμάσια: Οριζόντιο σπήλαιο σε χαρακτηριστική τοποθεσία. Αρχικά κινούμαστε σε διάδρομο ορθοφωνικής διαδρομής και σύντομα το ταβάνι χαμηλώνει. Με ύψος οροφής μισού μέτρου θα συρθούμε λίγο μέχρι να κατηφορίσουμε σε άλλο θάλαμο. Από εκεί παρουσιάζονται μικρές διακλαδώσεις, ενώ σε μία από αυτές συναντάμε μεγάλη και στενή διάκλαση. Τεχνικό σπήλαιο με πολλές αντιστηρίξεις και θαλάμους που επικοινωνούν. Μικρή παρουσία διάκοσμου.
  • Βαθύλακκος: Πρόκειται για το βαθύτερο σπήλαιο της περιοχής αλλά και όλου του Ολύμπου μέχρι στιγμής. Το βάθος του είναι 66 μέτρα, ενώ έχει και σημεία με περπάτημα. Το συνολικό οριζόντιο ανάπτυγμα είναι 168 μέτρα. Λιγοστός διάκοσμος, αρκετή λάσπη, κατακριμνήσεις και αρκετά στενά σημεία χαρακτηρίζουν τα βάραθρο του Βαθύλακκου.
  • Γούρνες: Μικρό βάραθρο βάθους 5 μέτρων που καταλήγει σε κατηφορικό αγωγό. Μετά από δέκα μέτρα οριζόντιου τμήματος στενεύει και το σπήλαιο τερματίζει. Πολύ κοντά στο Αρίκι.
  • Μάρως Κελί: Μικρό οριζόντιο σπήλαιο που έχει τη μορφή βραχοσκεπής με δύο θαλάμους και διάκοσμο από κουρτίνες.
  • Ζαρκαδί Ι: Κλιμακωτό βάραθρο συνολικού βάθους 15 μέτρων. Αρχικά παρουσιάζει μία κατάβαση 6 μέτρων που καταλήγει σε επικληνή χωμάτινο διάδρομο. Μετά από λίγα μέτρα έχουμε 2η μικρή κατάβαση τριών μέτρων. Συνεχίζουμε για λίγο σε αγωγό όπου στα δεξιά του υπάρχει στενή συνέχεια. Εκεί θα συναντήσουμε και τη μεγαλύτερη κατάβαση των 7 μέτρων για να καταλήξουμε σε διάκλαση. Λίγο πριν τον πάτο υπάρχει μικρή συνέχεια που οδηγεί σε στένωμα με διάκοσμο. Το μήκος της διάκλασης είναι στα 6 μέτρα περίπου. Λιγοστός διάκοσμος που αποτελείται κυρίως από κοράλια και αρκετή λάσπη.
  • Ζαρκαδί ΙΙ: Μικρή κατάβαση 6 μέτρων που οδηγεί σε ένα θάλαμο χωρίς συνέχεια ωστόσο.

Παρακάτω παρουσιάζουμε έναν πίνακα με τα σπήλαια της περιοχής που έχει εξερευνήσει ο σύλλογος:

Η περιοχή είναι πολλά υποσχόμενη και η καταγραφλη συνεχίζεται..

Βάραθρο Ψευτοδόντι, Φαλακρό

Την Κυριακή 12 Σεπτέμβρη ο σύλλογος επισκέφτηκε το όρος Φαλακρό για την εξερεύνηση ενός βαράθρου. Η μοναδική καταγραφή από το παρελθόν ήτανε από ομάδα Γάλλων σπηλαιολόγων το 1997. Επίσης το καλοκαίρι έγινε αναγνωριστική κατάβαση από δύο μέλη του συλλόγου. Το βάραθρο βρίσκεται στα 1950 πολύ κοντά σε εγκαταλελειμμένο λατομείο. Ο δρόμος που οδηγεί εκεί είναι κακής βατότητας και χρειάζεται οπωσδήποτε αμάξι 4χ4. Το υψόμετρο του βαράθρου βρίσκεται στα 1960 μέτρα υψόμετρο και παρουσιάζει δύο εισόδους. Διανοίγεται σε μάρμαρο, η θερμοκρασία εντός του είναι στους 5 βαθμούς και το βάθος του μετρήθηκε με το DistoX στα 84 μέτρα, γεγονός που το κάνει από τα βαθύτερα της Μακεδονίας. Ονομάστηκε Ψευτοδόντι από την ομώνυμη κορυφή που βρίσκεται εκεί κοντά. Πέντε μέλη του συλλόγου το χαρτογράφησαν και το φωτογράφησαν.

Περιγραφή σπηλαίου:

Μικρή είσοδος (αριστερό τμήμα): Από τη μικρή είσοδο έχουμε μία κατάβαση 10 μέτρων όπου καταλήγουμε σε στενό θάλαμο. Συνεχίζουμε σε ακόμα πιο στενή κατάβαση πέντε μέτρων, ενώ ρεύμα αέρα έρχεται από το βάθος. Κατόπιν συνεχίζουμε σε κατηφορικό διάδρομο εκτός σχοινιού μέχρι που η συναντάμε κατακόρυφη συνέχεια φραγμένη ωστόσο από πέτρες. Το πιθανότερο είναι ο αγωγός να ενώνεται με το βάραθρο από τη μεγάλη είσοδο

Μεγάλη είσοδος (δεξί τμήμα): Είναι ορθογωνικής διατομής και παρουσιάζει τη μορφή κατακόρυφου αγωγού. Το φως εισχωρεί μέχρι τα 2ο μέτρα περίπου, όπου εκεί υπάρχει και αλλαγή στο σχοινί.  Μετά συνεχίζουμε για άλλα πενήντα μονοκόμματα μέτρα σε σκοτεινό πλέον περιβάλλον. Θα πατώσουμε στα -70 στην αρχή μίας κατηφορικής  σάρας. Αφού κατεβούμε πάντα πάνω στο σχοινί για άλλα δέκα μέτρα θα τερματίσουμε σε θάλαμο. Επίσης στην αρχή της σάρας υπάρχει συνέχεια που προσεγγίζεται με αναρρίχηση τριών μέτρων. Από εκεί συνεχίζουμε σε νέο αγωγό 14 μέτρων για να πατώσουμε σε νέο θάλαμο. Κατηφορίζοντας λίγο ακόμα φτάνουμε σε μικρό θάλαμο που είναι και το βαθύτερο σημείο του βαράθρου στα -84 μέτρα. Εκεί θα βρούμε και το λίγο διάκοσμο που σε γενικές γραμμές απουσιάζει. Επίσης στην οροφή του υπάρχει και ένας ακόμα αγωγός που πιθανό να είναι η κατάληξη της μικρής εισόδου. Στα τοιχώματα του βαράθρου καθώς και στην κατηφορική σάρα υπάρχουν κλαδιά, λάσπη και ακαθαρσίες πουλιών μιας και το βάραθρο τους προσφέρει καταφύγιο.

Τέλος στα απρόοπτα της ημέρας ένα κοπάδι από αγελάδες που έκλεινε το χωματρόδρομο για αρκετή ώρα ενώ στην κατάβαση το δρόμο έκλειναν μια ομάδα από άλογα!

Σπήλαιο Νυχτερίδων μαζί με τους ναυτοπρόσκοπους Ευόσμου

Ο σύλλογος μας συμμετέχει στις δράσεις για τον εορτασμό του παγκόσμιου έτους σπηλαίων και καρστ (IYCK2021). Στο πλαίσιο των δράσεων μας για το IYCK2021 δεχθήκαμε με ιδιαίτερη χαρά το κάλεσμα του 9ου Συστήματος Ναυτοπροσκόπων Ευόσμου με σκοπό την μύηση των παιδιών στο μαγικό υπόγειο κόσμο των σπηλαίων. Ο ΠΡΩΤΕΑΣ ανταποκρίθηκε άμεσα και οργάνωσε ένα σύντομο κύκλο σεμιναρίων.  Στον χώρο των ναυτοπροσκόπων πραγματοποιήθηκε μια εισαγωγική παρουσίαση γύρω από θέματα σπηλαιοεξερεύνησης και σπηλαιολόγιας, ενώ ακολούθησε συζήτηση προετοιμασίας για την επικείμενη αποστολή σε σπήλαιο. Τελικά, 10 πρόσκοποι ηλικίας 16-17 ετών, ακολούθησαν τον ΠΡΩΤΕΑ στο σπήλαιο των Νυχτερίδων στα Πετράλωνα που ανακάλυψαν τον υπόγειο κόσμο, εξερευνώντας τους διαδρόμους και θαλάμους του σπηλαίου, θαυμάζοντας τα σπηλαιοθέματα και δημιουργώντας νέες εμπειρίες και περιπέτειες. Το επόμενο ραντεβού του συλλόγου μας με το σύστημα των ναυτοπροσκόπων μας “επιβλήθηκε” από τους νέους μας φίλους σε άλλο σπήλαιο με προσκόπους μικρότερης ηλικίας.

Αποστολή στο Βέρμιο

Το σαββατοκύριακο 6-7 Ιουνίου τέσσερα μέλη του συλλόγου πραγματοποίησαν καταβάσεις στα βάραθρα “Τρύπα του Μιχάλη” και “Τρύπα Σιάμπαλη”. Ο σύλλογος είχε οργανώσει αποστολή και το 2014, όπου και κατέβηκε στα παραπάνω βάραθρα. Βρίσκονται κοντά στο Σέλι (Κάτω Βέρμιο), δίπλα στο χιονοδρομικό κέντρο Σελίου. Ανήκουν στον ορεινό όγκο του Βέρμιου.

Σχετικά με την τρύπα του Μιχάλη, έχει βάθος 145 μέτρα και πρόκειται για το 2ο βαθύτερο βάραθρο της Μακεδονίας. Το βάθος του μετρήθηκε αρχικά το 1997 από Γάλλους σπηλαιολόγους που το βγάλανε στα -195 μέτρα. Το 2014 στην αποστολή του Πρωτέα το βάθος μετρήθηκε με distoX στα 145 μέτρα. Διανοίγεται σε ασβεστόλιθο ενώ αρκετά πουλιά βρίσκουν καταφύγιο εντός του. Η πρόσβαση είναι εύκολη και γίνεται μέσω χωματόδρομου από το Σέλι και κατόπιν σε καλα σηματοδοτημένο μονοπάτι διάρκειας 15 λεπτών. Σχετικά με την ονομασία του βαράθρου λέγεται ότι ο Μιχάλης έπεσε μέσα με τα πρόβατα του και βρέθηκε στον κάμπο της Βέροιας, στην περιοχή Σαραντόβρυσες.

Η ομάδα προσέγγισε το βάραθρο το Σάββατο, όπου και ξεκίνησε τις διαδικασίες του αρματώματος.

 

Περιγραφή σπηλαίου: Θα μπορούσαμε να το χωρίσουμε σε τρία τμήματα:

  • Στο 1ο κομμάτι συναντάμε βάραθρο βάθους 50 μέτρων με το φως να εισχωρεί μέχρι μεγάλο πατάρι. Το κομμάτι αυτό φωτίζεται αρκετά καλά λόγω του μεγάλου ανοίγματος της εισόδου. Στο πατάρι υπάρχει μεγάλη ποσότητα χώματος, κλαδιών, λάσπης και περιττωμάτων από τα πουλιά που βρίσκουν καταφύγιο στο σπήλαιο.
  • Στο 2ο κομμάτι συνεχίζουμε στο κεκλιμένο δάπεδο του παταριού και προσεγγίζουμε βράχο. Το βάραθρο συνεχίζει και πάλι κατακόρυφα σε σκοτεινό περιβάλλον πλέον με την κατάβαση να διακόπτεται από 2ο πατάρι, 30 μέτρα πιο κάτω.
  • Το 3ο κομμάτι μας βάζει στα ενδότερα του σπηλαίου με μία μονοκόμματη κατάβαση 70 μέτρων. Από το 2ο πατάρι και μετά η σταγονοροή γίνεται περισσότερο έντονη. Το βάραθρο τερματίζει σε θάλαμο εντυπωσιακών διαστάσεων με κατηφορική σάρα. Υπάρχει ελάχιστος διάκοσμος στα τοιχώματα και μερικά σκουπίδια.

Χρονικό εξερευνήσεων

  • 1988 Κατάβαση δύο Ιταλών σπηλαιολόγων
  • 1997 Κατάβαση Γαλλικής αποστολής
  • 2014 Πολυμελής αποστολή Πρωτέα όπου πραγματοποίησε χαρτογράφηση και φωτογράφιση
  • 2021 Τετραμελής ομάδα από τον Πρωτέα θα πατώσει το σπήλαιο κάνοντας φωτογράφιση και προσθήκη ασφαλειών

Σχετικά με το αρμάτωμα να σημειωθεί ότι μπήκαν 8 νέα βιομηχανικά βύσματα, συνεπώς το σπήλαιο είναι καλά αρματωμένο από τις αποστολές του συλλόγου το 2014 και τώρα. Τα παλιά σπιτ των Ιταλών και Γάλλων είναι στην πλειοψηφία τους σε κακή κατάσταση.

Την Κυριακή η ομάδα θα πραγματοποιήσει κατάβαση στην Τρύπα του Σιάμπαλη. Έχει αρκετά εύκολη πρόσβαση και πολύ κοντά στο χιονοδρομικό του Σελίου και καθόλου περπάτημα για την πρόσβαση. Διανοίγεται σε ασβεστόλιθους και κροκαλοπαγή. Παρουσιάζει λίγο διάκοσμο και αυτόν κυρίως από κοράλια. Το βάθος του βαράθρου είναι στα 35 μέτρα. Ξεκινάει με μία δεκαπεντάμετρη κατάβαση που καταλήγει σε σάρα και κατόπιν σε στενό οριζόντιο τμήμα. Εκεί βρίσκεται και ο διάκοσμος από τα κοράλια. Μετά μια μία τραβέρσα πέντε μέτρων συναντάμε κατάβαση 13 μέτρων για να καταλήξουμε σε κυκλικό θάλαμο. Από εκεί μία τελευταία κατάβαση 7 μέτρων μας οδηγεί στον πάτο του σπηλαίου που επικοινωνεί με μικρό θάλαμο.

Παρακάτω παραθέτουμε τη χαρτογράφηση καθώς και την έκθεση αναφοράς του 2014

Τα βαθύτερα σπήλαια της Μακεδονίας

Ο σύλλογός μας μετά από πολυετή έρευνα εντόπισε και κατέγραψε τα βαθύτερα σπήλαια της Μακεδονίας που είναι γνωστά αυτή τη στιγμή. Έτσι στο παρακάτω εγχειρίδιο σας παρουσιάζουμε αυτή τη δουλειά περιγράφοντας τα έξι σπήλαια άνω των 100 μέτρων βάθους που φιλοξενεί η Μακεδονία. Αυτά είναι:

  • Χιονότρυπα Φαλακρού
  • Χιονότρυπα Μενοικίου
  • Μεγάλο Κορύλοβου στη Δράμα
  • Γιοβάννι Λάκκος στο όρος Σύμβολο
  • Τρύπα Μιχάλη στο Βέρμιο
  • Βάραθρο Χρήστου στο Οχυρό

Στον οδηγό θα βρείτε χαρτογραφήσεις και επιμέρους πληροφορίες για το κάθε σπήλαιο. Καλή ανάγνωση!

Πρωτέας 2010-2020

Ο σύλλογος κλείνει λοιπόν 10 χρόνια ζωής!

Ένα ταξίδι γεμάτο εξερευνήσεις, εικόνες, στιγμές, εμπειρίες. Νέα σπήλαια, βαθιά βάραθρα, καινούρια μέλη, σεμινάρια, εξορμήσεις, καινούριες περιπέτειες διαρκώς. Σε αυτά τα δέκα χρόνια ο σύλλογος εξερεύνησε πάνω από 150 σπήλαια σε Μακεδονία κ Θράκη, Ήπειρο, Θεσσαλία, Κρήτη. Το 2019 θα βγει και εκτός ελληνικών συνόρων, ενώ πραγματοποίησε αρκετές επισκέψεις στη σπηλαιολογικά άγνωστη νότια Πίνδο (Τζουμέρκα, Κακαρδίτσα, Περιστέρι, Ασπροπόταμος, Κόζιακας).
Παρακάτω παρουσιάζουμε ένα επετειακό άρθρο με στιγμές των μελών του συλλόγου σε σπήλαια, καταφύγια και βουνά.
Στην 1η δεκαετία του συλλόγου πραγματοποιήθηκαν αποστολές σε Κρήτη (2010), Όλυμπο (κορυφές-2011, δυτική μεριά-2013), Πέτρα-Βροντού 2012-2020, Βέρμιο (2014), Αθαμανικά όρη (δύο φορές μέσα στο 2017), Σπήλαιο Γρεβενών (2018), Περιστέρι (2011), Ασπροπόταμος/Κόζιακας (2011, 2016 και 2020), Βραδέτο/Τύμφη (2018, 2019) άλλα και πολλές μικρότερες σε διάφορα μέρη.
Πάμε να ταξιδέψουμε ανά χρονιά με κάποιες ομαδικές φωτογραφίες των μελών:

2010: Έτος ίδρυσης και οργάνωση δύο σεμιναρίων μέσα στη χρονιά. Παράλληλα θα πραγματοποιηθεί και η 1η αποστολή του συλλόγου στα Λευκά όρη της Κρήτης

2011: Ιδιαίτερα δραστήρια χρονιά για το σύλλογο! Θα γίνουν αποστολές σε Περιστέρι (Λάκμος), στον Όλυμπο στην περιοχή των κορυφών και τέλος στον Κόζιακα, καθώς και στην ευρύτερη περιοχή του Ασπροπόταμου. Ο σύλλογος θα αναλάβει και σεμινάρια Β’ επιπέδου για τα πιο έμπειρα μέλη. Ακόμα θα βγει εκτός συνόρων στη γειτονική Βουλγαρία για συνέδριο σπηλαιοδιάσωσης. Εξορμήσεις σαββατοκύριακου θα γίνουν σε Κοζάνη, Παγγαίο. Αυτή τη χρονιά δε θα γίνουν ωστόσο σεμινάρια Α’ βαθμού.

2012: Η χρονιά αυτή σηματοδοτεί την έναρξη των εξερευνήσεων στο ΒΑ Όλυμπο σε συνεργασία με τον ΕΟΣ Βροντούς. Η έρευνα συνεχίζεται μέχρι σήμερα με αρκετά νέα σπήλαια να έρχονται στο φως.

2013: Ο σύλλογος οργανώνει για 2η φορά αποστολή στον Όλυμπο από τη δυτική μεριά του.

2014: Οργάνωση αποστολής στο Βέρμιο με την εξερεύνηση της Τρύπας του Μιχάλη. Σημαντική και η εξερεύνηση της Βοσκόβρυσης στο Παγγαίο.

2015: Ο Πρωτέας μετά από πέντε χρόνια ζωής θα διοργανώσει τη 18η πανελλήνια σπηλαιολογική συνάντηση στη Βροντού Πιερίας, με τη συμμετοχή περισσότερων από 100 σπηλαιολόγων. Ακόμα θα επισκεφτεί και μέρος του μη τουριστικού κομματιού της Αλιστράτης.

2016: Επισκέψεις σε Κόζιακα, Μελισσότρυπα και Παγγαίο.

2017: Γεμάτη χρονιά με συμμετοχή στην 11η Βαλκανική συνάντηση και οργάνωση δύο αποστολών στα Αθαμανικά όρη στη νότια Πίνδο. Εξερευνήσεις θα γίνουν επίσης σε Όθρυ, Παγγαίο, Δράμα, Όλυμπο, Σέρρες, Μαρώνεια. Θα πραγματοποιηθεί επίσης και σεμινάριο αρματώματος στην Όθρυ.

2018: Μεγάλη αποστολή θα οργανωθεί στο Βραδέτο στους πρόποδες της Τύμφης αλλά και στο υπόγειο ποτάμι του Αγγίτη. Μικρότερη αποστολή θα γίνει και στο σπήλαιο Γρεβενών. Επιμέρους εξερευνήσεις θα γίνουν στα Ριζώματα Ημαθίας, στο Λιτόχωρο και στο Τριάδι Θεσσαλονίκης.

2019: Ο σύλλογος θα ταξιδέψει οδικώς μέχρι το σπήλαιο Postojna, προκειμένου να δει και από κοντά την περίφημη σπηλαιόβια σαλαμάνδρα, χάρη στην οποία χρωστάει το όνομα του. Σημαντικές αποστολές θα γίνουν στο Βραδέτο με την κατάβαση στην Τρύπα της Νύφης, καθώς και στο βαθύτερο σπήλαιο της Θεσσαλίας Βαλότρυπα.

2020: Κλείνουμε με το πολύπαθο 2020 και με μία πανδημία σε εξέλιξη..Δεδομένων των συνθηκών έγινε μία αποστολή στον Κόζιακα, μία εξερεύνηση ενός νέου σπηλαίου στο Περιστέρι πάνω από το Ανθοχώρι, στο Παλαιοχώρι Περιστερίου και στο βάραθρο Γιοβάννι Λάκκος στην Καβάλα.

Συνεχίζουμε προσεχώς στη νέα δεκαετία με με μπόλικη διάθεση για νέες εξερευνήσεις! Σκοπός μας η διάδοση της σπηλαιολογίας, η εκπαίδευση νέων σπηλαιοεξερευνητών, η προστασία των σπηλαίων, η χαρτογράφη και η φωτογράφιση.

To be continued…

Αποστολή στην Ελάτη, νότια Πίνδος

Το τριήμερο της 28ης Οκτωβρίου ο σύλλογος επισκέφτηκε την Ελάτη με σκοπό να πραγματοποιήσει καταβάσεις στα βάραθρα της Κουδουνότρυπας, της Τρύπας του Βολιώτη, καθώς και στο σπήλαιο του Μπέη. Δέκα μέλη του συλλόγου συμμετείχαν στην αποστολή στα ιδιαίτερα μέρη της νότιας Πίνδου και συγκεκριμένα στην περιοχή του Ασπροπόταμου. Ο σύλλογος είχε επισκεφτεί τα μέρη και είχε εξερευνήσει σπήλαια εκεί το 2011 και το 2016 μιας και ο ασβεστολιθικός και καρστικοποιημένος Κόζιακας παρουσιάζει σπηλαιολογικό ενδιαφέρον, ενώ η ευρύτερη περιοχή φιλοξενεί κάποια υπόγεια ποτάμια.

Ενημερωθείτε από την έκθεση αποστολής: Ελάτη 2020

Το φωτογραφικό υλικό είναι του Ζάχαρη Αριστείδη και του Κουντουρά Σωτήρη.

Και μία πολύ καλή δουλειά από το Σωτήρη επίσης:

 

Μικρό & Μεγάλο σπήλαιο, Πάχνη Ξάνθης

Ο σύλλογος επισκέφτηκε στις 04 Οκτώβρη την απομονωμένη Ξάνθη και τα Πομακοχώρια της. Εκεί βρίσκονται δύο πολύ όμορφα σπήλαια με εύκολη πρόσβαση. Συγκεκριμένα λίγο μετά το Πομακοχώρι της Πάχνης στην Ξάνθη και πάνω στο δρόμο θα συναντήσουμε την είσοδο του μικρού σπηλαίου, ενώ λίγο πριν το μικρό υπάρχει κοίτη ρέματος, όπου στο δεξί πρανές εντοπίζεται το μεγάλο σπήλαιο της Πάχνης.

Τα σπήλαια διανοίγονται σε ασβεστόλιθο, παρουσιάζουν όμορφο διάκοσμο και αρκετά τεχνικά περάσματα. Τα μέλη του Πρωτέα τα εξερεύνησαν και συμφώνησαν ότι χρειάζεται άλλη μία επίσκεψη προκειμένου να γίνει χαρτογράφηση και μία ολοκληρωμένη φωτογράφηση.

Περιγραφή μεγάλου σπηλαίου: Αν και έχει οριζόντια είσοδο το σπήλαιο διαρκώς κατηφορίζει. Αρχικά παρουσιάζει ένα κατηφορικό θάλαμο με καταπτώσεις και ογκόλιθους. Κατόπιν έχει απότομο κατέβασμα 2 μέτρων σε πεσμένο βράχο που χρειάζεται προσοχή. Έπειτα συναντάμε μεγάλο θάλαμο που σε ένα σημείο του στο δάπεδο μας δίνει μία ακόμα κατηφορική συνέχεια. Μέχρι αυτό το σημείο υπάρχει απουσία διάκοσμου. Στη συνέχεια ωστόσο το σπήλαιο αποκτάει μεγαλύτερο ενδιαφέρον αφού ο θάλαμος που ακολουθεί έχει καταστόλιστο δάπεδο. Ένα ακόμα τεχνικό και στενό πέρασμα μας οδηγεί σε νέο θάλαμο με πλούσιο διάκοσμο, ενώ συνεχίζοντας μετά από ένα ακόμα τεχνικό πέρασμα φτάνουμε σε θάλαμο εντυπωσιακών διαστάσεων. Από εκεί υπάρχουν αρκετά σημεία για εξερεύνηση. Ένα από αυτά και μάλλον το μεγαλύτερο συνεχίζει με τη μορφή ενός μικρού φαραγγιού. Μέτα από κάποιες στροφές προοδευτικά τερματίζει.

Περιγραφή μικρού σπηλαίου: Πρόκειται για τεχνικό σπήλαιο με περάσματα που χρειάζονται προσοχή. Αρχικά θα κατεβούμε με αντιστήριξη 2 μέτρα και κατόπιν θα βρούμε στενό πέρασμα. Μετά το πέρασμα εισερχόμαστε σε μεγάλο θάλαμο με πλούσια διάκοσμο. Συνεχίζουμε να κατηφορίζουμε και μετά από 2ο στενό και κατηφορικό πέρασμα μπαίνουμε σε θάλαμο με διατομή σαν υπόγειου φαραγγιού. Ο διάκοσμος συνεχίζει να εντυπωσιάζει με εναλλαγή καφέ και άσπρων σπηλαιοθεμάτων. Στο τέλος του διάδρομου υπάρχει κατάβαση 4 μέτρων που απαιτεί τη χρήση σχοινιού. Το σπήλαιο συνεχίζει σαν υπόγειο φαράγγι, ενώ σχηματίζει και άλλη κατεβασιά αμέσως μετά. Μέλη του Πρωτέα το εξερεύνησαν το Σεπτέμβρη του 2020.

Εξερεύνηση βαράθρου στο Ανθοχώρι, όρος Περιστέρι, Πίνδος

Το σαββατοκύριακο 10-11 Οκτώβρη ο σύλλογος επισκέφτηκε το Ανθοχώρι, το οποίο βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Περιστέρι ή Λάκμος, στη βόρεια πλευρά του. Εκεί ντόπιοι είχαν υποδείξει παλαιότερα σε μέλη του συλλόγου ένα ανεξερεύνητο βάραθρο στο αλπικό κομμάτι του βουνού και έτσι οργανώθηκε εξόρμηση προκειμένου να γίνει καταγραφή. Το Ανθοχώρι απέχει 2:30 ώρες από τη Θεσσαλονίκη και βρίσκεται απέναντι από το Μέτσοβο. Από πάνω του στέκει το όρος Περιστέρι που ανήκει στη νότια Πίνδο, βουνό με έντονο σπηλαιολογικό ενδιαφέρον.

Γνωρίζοντας ήδη την πρόσβαση στο βάραθρο από την προηγούμενη διερευνητική επίσκεψη, η ομάδα έφτασε εύκολα και γρήγορα στην είσοδο. Το βάραθρο βρίσκεται στα 1820 μέτρα υψόμετρο σε ένα βράχινο ζωνάρι. Χαρτογραφήθηκε και φωτογραφήθηκε, ενώ τα έξι μέλη του συλλόγου φτάσανε στο χαμηλότερο σημείο. Το βάθος του μετρήθηκε στα 52 μέτρα και διανοίγεται σε ασβεστόλιθο της ζώνης Πίνδου.

Πρόσβαση: Για να το πρoσεγγίσουμε θα ακολουθήσουμε ένα χωματόδρομο πάνω από το χωριό όπου θα μας οδηγήσει στα 1500 μέτρα υψόμετρο, ενώ από εκεί θα περπατήσουμε 40 λεπτά. Το όνομα όπως μας το αναφέρανε οι κάτοικοι του χωριού είναι Γκάλιστα. Η προέλευση της ονομασίας είναι από τα γκαίλια, πουλιά τα οποία βρίσκουν καταφύγιο στο σπήλαιο. Δεν βρέθηκε προηγούμενη σπηλαιολογική παρέμβαση (βιομηχανικά βίσματα ή σπιτ).

Περιγραφή σπηλαίου: Θα μπορούσαμε να το χωρίσουμε σε δύο κομμάτια. Στο 1o τμήμα το το φως της εισόδου εισχωρεί στο βάραθρο. Μέχρι εκεί το βάθος είναι στα 18 μέτρα. Αρχικά έχουμε μία κατακόρυφη κατάβαση δέκα μέτρων και κατόπιν συνεχίζουμε σε επικλινή αγωγό για άλλα 8 μέτρα. Το δάπεδο είναι σκεπασμένο με παχιά στρώση από λάσπη και περιττώματα  πουλιών. Απουσία διάκοσμου.

Το 2ο τμήμα είναι σκοτεινό και παρουσιάζει μία μονοκόμματη κατάβαση 30 μέτρων. Πλέον έχουμε και την εμφάνιση όμορφου διάκοσμου στα τοιχώματα. Αρχικά καταλήγουμε σε λόφο από χώμα και γουανό και κατόπιν κατηφορίζουμε στην τελική αίθουσα του σπηλαίου. Στο ένα τοίχωμα υπάρχει μικρή συνέχεια με καθαρό διάκοσμο. Το υπόλοιπο κομμάτι κατηφορίζει για να καταλήξει σε μικρή εσοχή κάτω από κατακριμνήσεις.                                                                                                                                                                  Διάκοσμος στα τοιχώματα:

Η κατάβαση των 30 μέτρων

ο τελικός θάλαμος

Τέλος να ευχαριστήσουμε ιδιαιτέρως τον κ. Χρήστο Σιόκα, πρόεδρο του Ανθοχωρίου, που μας βοήθησε στην έρευνα και μοιράστηκε μαζί μας ό,τι άλλο γνώριζε για τον τόπο του, καθώς τον Γιώργο Τέτσιο που μας υπέδειξε το σπήλαιο, μας φιλοξένησε και μας τάισε! Αλλά και γενικότερα το ενδιαφέρον πολλών κατοίκων και η προθυμία τους να μοιραστούν μαζί μας σπηλαιολογικές και όχι μόνο ιστορίες αποτέλεσε ευχάριστη έκπληξη! Παράλληλα το γραφικό Ανθοχώρι έχει μουσείο υδροκίνησης, ενώ από εκεί ξεκινάνε και αναβάσεις για τις κορυφές του βουνού.

Το εν λόγω βάραθρο προστίθεται και αυτό στον κατάλογο του συλλόγου με τα σπήλαια του Περιστερίου και να σημειωθεί ότι είναι και το βαθύτερου εξερευνημένο μέχρι στιγμής του ορεινού όγκου. Το 2011 είχε πραγματοποιηθεί αποστολή από την ανατολική μεριά κοντά στο Χαλίκι, ενώ το 2016 έρευνες γίνανε από τον Πρωτέα και στη δυτική μεριά του βουνού.