Don’t Look…. Karst!

Gallery

Προτείναμε στον Χρήστο να μας κάνει μια παρουσίαση, τη Τρίτη 28 Νοεμβρίου… με θέμα ελεύθερο να επιλέξει ο ίδιος, καθώς να μάθουμε νέα πράγματα και να ανοίξουμε τους ορίζοντες μας, είναι ο σκοπός μας….
Εντύπωση μας έκανε ο τίτλος “Don’t Look…. Karst!” και το κείμενο που μας έστειλε “Παραφράζοντας την ταινία του Di Caprio, ελάτε να μιλήσουμε για την κλιματική αλλαγή και τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσει το καρστ και ειδικότερα το υπόγειο καρστικό νερό.”
.
Δεδομένα, αποτελέσματα μελετών, συμπεράσματα όχι και τόσο ευοίωνα για τα επόμενα χρόνια από την επιστημονική κοινότητα… και όμως – όπως και στη κινηματογραφική ταινία – οι επιστήμονες προειδοποιούν για τον επικείμενο κίνδυνο, αλλά δεν εισακούονται…
Όμως μπορούμε να δράσουμε εμείς, οι σπηλαιοεξερευνητές που πρώτοι βλέπουμε τα αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής μέσα στα υπόγεια συστήματα… μπορούμε να υιοθετήσουμε τη προστασία των καρστικών μορφών ως βίωμα μας, να ενεργοποιηθούμε και να μιλήσουμε δυνατά, να ενημερώσουμε τον υπόλοιπο κόσμο και να διαφυλάξουμε τον φυσικό μας πλούτο και το πολύτιμο νερό!
.
Ευχαριστούμε τον Δρ. Χρήστο Πέννο, μέλος του συλλόγου μας και πρόεδρο της Σπηλαιολογικής Ομοσπονδίας Ελλάδος, που για ακόμη μια φορά μας μετέφερε, με τόσο κατανοητό τρόπο, την υπάρχουσα κατάσταση.

Ραδόνιο – Το φυσικό ραδιενεργό αέριο

Μια ακόμη παρουσίαση – συζήτηση στα γραφεία του συλλόγου μας, αυτή τη φορά για ένα θέμα λίγο διαφορετικό από αυτά που είχαμε τη χαρά να ακούσουμε τα προηγούμενα χρόνια….
Τη Τρίτη 14 Νοεμβρίου 2023, καλέσαμε τον Δρ Ιωάννη Καΐσα, επίκουρο καθηγητή του Εργαστηρίου Πυρηνικής Τεχνολογίας του Α.Π.Θ., να συζητήσουμε για το ραδόνιο, τις επιπτώσεις του στην ανθρώπινη υγεία, την εκροή του ραδονίου από το υπέδαφος, την συγκέντρωσή του σε κλειστούς χώρους και τους τρόπους μετρίασης υψηλών συγκεντρώσεων. Φυσικά ακολούθησε συζήτηση για τη σχέση του ραδονίου με τα σπήλαια και για το αν και πόσο επηρεαζόμαστε εμείς οι σπηλαιοεξερευνητές!
Λίγα λόγια για το ραδόνιο 222: είναι ένα φυσικό ραδιενεργό αέριο που είναι άοσμο, άχρωμο και άγευστο, προέρχεται από τη διάσπαση του ουρανίου 238 και βρίσκεται στα πετρώματα. Το ραδόνιο διαχέεται από τα πετρώματα και συσσωρεύεται σε κλειστούς χώρους σε επίπεδα συγκεντρώσεων που ποικίλουν, ανάλογα με το γεωλογικό υπόστρωμα και την κατασκευή (όταν πρόκειται για κτίριο). Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι το ραδόνιο του αέρα των εσωτερικών χώρων είναι υπεύθυνο για το μεγαλύτερο ποσοστό της φυσικής έκθεσης σε ιοντίζουσες ακτινοβολίες. Η εισπνοή αέρα με μεγάλες συγκεντρώσεις ραδονίου για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του πνεύμονα. Επιπλέον, οι επιστήμονες έχουν παρατηρήσει μια αλληλεπίδραση του καπνίσματος με το ραδόνιο: Το κάπνισμα πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα σε ένα περιβάλλον με υψηλή συγκέντρωση ραδονίου.
Ευχαριστούμε πολύ τον Δρ Ιωάννη Καΐσα για την αποδοχή της πρόσκλησης, τις πληροφορίες που μοιράστηκε μαζί μας και τη τόσο εποικοδομητική συζήτηση που είχαμε!
Επισυνάπτουμε τη Παρουσίαση Ραδόνιο σε μορφή pdf.

Η κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας του συλλόγου στην Δρακότρυπα

Την περασμένη Κυριακή (13/02/22) πραγματοποιήθηκε με την παρουσία πολλών μελών του συλλόγου και μη η κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας του συλλόγου μας, καθώς και η λαχειοφόρος κλήρωση στην Δρακότρυπα Βρασνών. Η σκέψη ήταν να συνδυαστεί η εκδήλωση με την εξερεύνηση ενός εύκολου σπηλαίου, ώστε να μπορούν άτομα που δεν ανήκουν στον σύλλογο να συρθούν μαζί μας και να λασπωθούν…να νιώσουν την εμπειρία ενός σπηλαιοεξερευνητή για μια μέρα και να γνωρίσουν τον σύλλογό μας. Το σπήλαιο της Δρακότρυπας ήταν η πρώτη σκέψη όλων και φυσικά έγινε πράξη.

Αφού χωριστήκαμε σε ομάδες των λίγων ατόμων, ώστε να μην ενοχλήσουμε τις νυχτερίδες που ”κοιμούνται” αυτήν την περίοδο, εξερευνήσαμε το σπήλαιο και βγήκαμε εντελώς λασπωμένοι και με ένα τεράστιο χαμόγελο στο πρόσωπο. Η πρώτη ομαδούλα των τεσσάρων ατόμων μπήκε στο σπήλαιο με σκοπό την καταγραφή και φωτογράφηση των νυχτερίδων για επιστημονικό σκοπό μαζί με την Βιολόγο Δρ. Σαλβαρίνα Ιωάννα, την οποία και ευχαριστούμε πολύ για την παρουσία της και συνεισφορά στον σύλλογο.

Ακολούθησε η κοπή της βασιλόπιτας για τα μέλη του συλλόγου και μοιράστηκαν διάφορα γλυκίσματα και ποτά στους παρευρισκόμενους. Το φλουρί έτυχε η Ταμίας μας, Σοφία Μουλά, η οποία κέρδισε έναν μεγάλο θερμό, προσφορά του καταστήματος Mountain House (Λεωφόρος Κωνσταντίνου Καραμανλή 193, Θεσσαλονίκη)

Σειρά πήρε η κλήρωση των λαχνών με πλούσια δώρα, όπου έτρεχε μερικές μέρες πριν την εκδήλωση. Μάλιστα, έγινε ζωντανή μετάδοση από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του Πρωτέα, ώστε να πληροφορηθούν άμεσα όσοι αγοράσαν λαχνούς, αλλά δεν κατάφεραν να παρευρεθούν εκείνη την ημέρα. Η μικρή Άσπα, ως η νεότερη της παρέας τράβηξε από το βάζο τους περισσότερους λαχνούς που κληρώθηκαν και έτσι έβαλε κι αυτή το λιθαράκι της στην εκδήλωση μας.

Η εκδήλωση έκλεισε με την επίσκεψή μας στο Μουσείο Ορυκτών & Πετρωμάτων Βρασνών όπου η κυρία Ούτα και κύριος Μιχάλης μας ξενάγησαν στον υπέροχο χώρο που έχουν δημιουργήσει με τον Μορφωτικό Πολιτιστικό Σύλλογο Βρασνών. Τους ευχαριστούμε που πάντα βρίσκονται εκεί για ό,τι τους ζητήσουμε και μας βοηθούν έμπρακτα!

Θα θέλαμε φυσικά να ευχαριστήσουμε θερμά έναν έναν τους χορηγούς μας για τα δώρα που πρόσφεραν στην λαχειοφόρο μας. Χωρίς αυτούς δεν θα ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθεί κάτι αντίστοιχο.

CDC.gr- Εξοπλισμός Υπαίθριων & Θαλάσσιων Δραστηριοτήτων

Lightgear.gr- Είδη Camping- Εξοπλισμός & Αξεσουάρ

Mantemi.gr- Υψηλής ποιότητας μαντεμένια σκεύη

Drive Unlimited- Εκπαίδευση Σκύλου Θεσσαλονίκη

”ΔΟΡΚΑΔΑ” ΚΟΥΛΕΛΗΣ ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ- Παραδοσιακά Προϊόντα Γάλακτος

v15.gr- Outdoor Shop (Ηροδότου 22, Κομοτηνή)

OUT Store- Εξοπλισμός Ορειβασίας (Ερμού 46, Θεσ/νίκη)

Mountain House (Λεωφόρος Κωνσταντίνου Καραμανλή 193, Θεσ/νίκη)

Στου Μουστάκα- Μεζεδοπωλείον (Νέο Αγιονέρι, Κιλκίς)

Cafeteria’s bikes- Τουμπίδης Αθανάσιος

Μανώλας Αργύριος για την προσφορά ελαιόλαδου

 

Να ευχηθούμε καλή και δημιουργική χρονιά με πολλές δραστηριότητες και εξερευνήσεις σε όλους! 

Σειρά online παρουσιάσεων από τον Πρωτέα!

Ο σύλλογος μας ξεκίνησε την πρωτοβουλία να πραγματοποιήσει online ομιλίες μέσω streaming. Παρακάτω παρουσιάζουμε τους ομιλητές και τα θέματα που παρουσίασαν:

Όλυμπος: Κοιτώντας πέρα από τις κορυφές, ομιλητής: Μιχάλης Στύλλας

Ο Μιχάλης Στύλλας είναι διδάκτωρ Γεωλογίας (Α.Π.Θ.) με μεταπτυχιακό στην Ωκεανογραφία (Oregon State University). Τους περισσότερους μήνες του χρόνου ζει στον Όλυμπο, ως υπεύθυνος του καταφυγίου «Χρήστος Κάκκαλος» και με βάση τον Όλυμπο πραγματοποιεί συχνά ταξίδια σε ψηλά βουνά σε όλο τον κόσμο. Είναι ένας από τους εννέα Έλληνες ορειβάτες, που κατάφεραν το 2004 να ανέβουν στην ψηλότερη κορυφή του κόσμου, στο Έβερεστ. Όπως λέει ο ίδιος “Το 2016, αναζήτησα μεταδιδακτορικό (post doc) και κάποια χρηματοδότηση για να μελετήσω τις κλιματικές αλλαγές στον Όλυμπο. Όπερ και εγένετο.Ο παγετώνας, όπως αλλάζει το κλίμα και αυτός λιώνει, αφήνει τελικά κάποια υπολείμματα, κάποιες «τελικές θέσεις», που στην επιστημονική ορολογία λέγονται μοραίνες. Στον Όλυμπο ήταν πολύ εμφανή τα σημάδια αυτών γιατί ήταν πολύ πρόσφατος ο παγετώνας- υπάρχουν ακόμη «αιώνια χιόνια» στα Μεγάλα Καζάνια του Ολύμπου, ως υπολείμματα του τελευταίου παγετώνα που υπήρχε εκεί έως τον 13ο αι. μ.Χ. Και στα τέλη του 19ου αιώνα οι πρώτοι χαρτογράφοι και γεωλόγοι επισκέπτες του Ολύμπου αναφέρουν μόνιμους πάγους στα Μεγάλα Καζάνια, υπολείμματα των παγετώνων της Μικρής Παγετωνικής Περιόδου (Little Ice Age).”

Το χρυσοφόρο Παγγαίο και αρχαία μεταλλεία, ομιλητής: Μάρκος Βαξεβανόπουλος

Το όρος Παγγαίο παρουσιάζεται στα γραπτά των αρχαίων συγγραφέων ως μία από τις πλέον χρυσοφόρες περιοχές του ελληνικού χώρου. Ο Ηρόδοτος περιγράφει την πορεία του Ξέρξη που περνά από τα φρούρια των Πιερέων αφήνοντας στο δεξί του χέρι το Παγγαίο, όρος απέργων (κατεργαστών), μέγα και ψηλό, με μεταλλεία χρυσού και αργύρου. Θα παρουσιαστούν τα αρχαία μεταλλεία και οι μεταλλουργικές θέσεις καθαρισμού και εκκαμίνευσης του μεταλλεύματος που μελετήθηκαν στην ευρύτερη περιοχή του Παγγαίου.                                                                                      Ο Μάρκος Βαξεβανόπουλος απέκτησε το πτυχίο και το μεταπτυχιακό του στη Γεωλογία στο Τμήμα Γεωλογίας του Α.Π.Θ., ενώ το 2017 ολοκλήρωσε στο ίδιο τμήμα τη διδακτορική του διατριβή με θέμα «Αρχαία μεταλλευτική δραστηριότητα στο όρος Παγγαίο». Έχει συγγράψει αριθμό εργασιών και έχει πραγματοποιήσει παρουσιάσεις σε διεθνή συνέδρια σχετικά με την αρχαία μεταλλευτική και μεταλλουργία, καθώς επίσης με την αρχαία λατόμευση, την αναζήτηση αρχαίων πρώτων υλών, τη σπηλαιολογία και την παλαιοντολογία. Έχοντας βαθιά γνώση του Παγγαίου και των μεταλλείων του, η παρουσίασή κινείται γύρω από τη διδακτορική διατριβή του.

Ξενάγηση στον κόσμο των νυχτερίδων, ομιλητής: Παναγιώτης Γεωργακάκης

Οι νυχτερίδες είναι η δεύτερη μεγαλύτερη σε αριθμό ειδών ομάδα θηλαστικών στη γη. Εν τούτοις, είναι απεχθείς σε πολλούς ανθρώπους του δυτικού κόσμου, λόγω του νυκτόβιου χαρακτήρα τους και των παρανοήσεων που τις συνοδεύουν. Θα παρουσιαστούν στοιχεία της βιολογίας των χειροπτέρων και θα αναπτυχθούν οι σχέσεις τους με τον άνθρωπο, κυρίως όσον αφορά την επιστημονική τους σημασία, την οικονομική τους αξία αλλά και το υγειονομικό τους ενδιαφέρον. Επίσης, θα συζητηθούν οι ανάγκες προστασίας των νυχτερίδων και διαχείρισης των βιοτόπων τους και θα παρουσιαστεί το ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE GRECABAT το οποίο υλοποιείται στην Ελλάδα από διάφορους φορείς, αλλά και σε συνεργασία με τους σπηλαιολόγους της χώρας.             Ο Παναγιώτης Γεωργιακάκης σπούδασε Βιολογία στο ΕΚΠΑ και ακολούθως Διαχείριση Παράκτιων και Χερσαίων Βιολογικών Πόρων – Περιβαλλοντική Βιολογία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Το 2009 ολοκλήρωσε τη Διδακτορική του Διατριβή με θέμα: “Γεωγραφική κατανομή, ακουστικός προσδιορισμός και οικολογία των χειροπτέρων της Κρήτης”. Από το 2002 ασχολείται συστηματικά με την οικολογία, τη συστηματική και τη διαχείριση των νυχτερίδων στην Ελλάδα και την Κύπρο. Ερευνητική του στέγη αποτελεί το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης του Πανεπιστημίου Κρήτης, ενώ συνεργάζεται και με άλλα πανεπιστήμια της χώρας και με εταιρείες που εξειδικεύονται στην μελέτη και διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος. Είναι μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής της UNEP-EUROBATS και μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Ζωολογικής Εταιρίας.

Τα σπήλαια ως φορείς διατήρησης της ιστορίας, ομιλητής: Σταύρος Ζαχαριάδης

Τα σπήλαια αποτέλεσαν διαχρονικά κλειστά σύνολα, που διατήρησαν, λόγω των συνθηκών και της περιορισμένης προσβασιμότητας άθικτη την πληροφορία για την ανθρώπινη δραστηριότητα, περιστασιακή ή με διάρκεια. Η μελέτη του υλικού από σπηλαιώδεις θέσεις είναι περιορισμένη, ωστόσο έχει αποδώσει στην έρευνα δυσανάλογα πολλές πληροφορίες. Η σπηλαιολογική κοινότητα μοιράζεται με τον κόσμο την ευθύνη για την διατήρηση, τον εντοπισμό αλλά και την κοινοποίηση της πληροφορίας αυτής. Ο Σταύρος σπούδασε αρχαιολογία στη Θεσσαλονίκη, σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο. Ειδικεύεται στη μελέτη της κεραμικής της ύστερης αρχαιότητας με βασικό χώρο έρευνας του Φιλίππους αλλά και τη Θεσσαλονίκη. Εργάστηκε σε πολλές ανασκαφές και άλλα αρχαιολογικά έργα στη Β. Ελλάδα ενώ παραμένει ενεργό μέλος της σπηλαιολογικής κοινότητας από το 2002, με συμμετοχή σε διάφορα project που ολοκληρώθηκαν ή βρίσκονται υπό εξέλιξη

Steinbockschacht – 1 km deep cave in the Alps, ομιλητής: Lukas Plan

Since 2011, Steinbockschacht has been explored and in September 2018 an international team of cavers surpassed the 1 km mark. The cave is now 1082 m deep and 2.5 km long. There are several continuations including ones that lead further down. The cave is characterised by a short horizontal part slightly below the entrance level and up to 250 m deep pits. Only at around 180 m below the entrance, the pits are separated by significant horizontal canyons. Furthermore, the Hochschwab karst massif and its almost 1000 documented caves are characterised and its significance for the water supply of the city of Vienna are highlighted. Lukas Plan is exploring caves since 1990. He finished his PhD in Geology on a karst-related topic in the Hochschwab region in 2007. Since 2008 he is scientist at the Natural History Museum Vienna at the Karst and Cave Group.

Επίσης στο κανάλι θα βρείτε και παρουσιάσεις που γίνανε στο σύλλογο και καταγράφτηκαν, οπότε τις παρουσιάζουμε και αυτές:

Διατροφή & Σπηλαιολογία, ομιλητής: Βαλεντίνα Δερμιτζάκη

Η διαιτολόγος – διατροφολόγος Βαλεντίνα θα μας μιλήσει για πρακτικά ζητήματα και προβλήματα που αντιμετωπίζουμε κατά την σπηλαιοεξερεύνηση, η οποία είναι μια δραστηριότητα με αυξημένες σωματικές απαιτήσεις. Διεξάγεται σε ιδιαίτερες περιβαλλοντικές συνθήκες αυξάνοντας έτσι τις διατροφικές ανάγκες των συμμετεχόντων. Πως και γιατί αλλάζουν οι θερμιδικές μας ανάγκες; Επηρεάζει η διατροφή την απόδοση μας; Πρακτικές συμβουλές για την προετοιμασία πριν την εξερεύνηση. Αποκατάσταση μετά την εξόρμηση. Τρόποι προετοιμασίας & τρόποι μαγειρέματος κατά την κατασκήνωση πριν & μετά την εξόρμηση σε σπήλαιο.

Παλαιολιθική τέχνη στα σπήλαια της Ευρώπης, ομιλητής: Έλλη Καρκαζή

Ομιλία από τη Δρ ‘Ελλη Καρκαζή, αρχαιολόγος σχετικά με την παλαιολιθική τέχνη και τα ευρήματα που έχουμε συναντήσει σε σπήλαια της Ευρώπης.

Σπηλαιολογικές έρευνες στον Όλυμπο, ομιλητής: Ζάχαρης Αριστείδης

Ομιλία σχετικά με τα σπήλαια του μυθικού βουνού. τον τρόπο δημιουργίας του Ολύμπου, τα πετρώματα του και την μορφολογία του. Ακόμα παρουσιάζονται τα εξερευνημένα σπήλαια περιμετρικά του ορεινού όγκου, καθώς και αυτά στην αλπική ζώνη. Τέλος θα αναφερθεί το χρονικό των εξερευνήσεων από τους σπηλαιολογικούς συλλόγους της Ελλάδας.